شهرنشینی:

شهرنشینی از مفاهیمی است که به شهری شدن افراد و کسانی که در شهر زندگی می کنند،می پردازد. شهرنشینی اشاره به فعالیت های شهروندی می کند که افراد دریک شهر در ابعاد مختلف در آن به فعالیت می پردازند؛ ودر این فعالیت افراد فضایی را برای انجام فعالیت خود در نظر گرفته اند. از سوی دیگر شهرنشینی اشاره به رشد مناطق شهری می کند که با توجه به این مفهوم توسعه شهری، با شهرنشینی مترادف گردیده است؛ زیرا در جوامع صنعتی پیشرفته، توسعه عامل گسترش شهرنشینی و شهرنشینی زمینه ساز توسعه و گسترش شهری می باشد.رشد و افزایش شهرنشینی بر ساخت زندگی از جمله ارتباطات اجتماعی و انسانی افراد در زندگی روزمره اثر گذاشته است. « شهرنشینی فرایند شهری شدن یا شهرگرائی است که  به گذر جوامع کشاورز و همچنین تغییر الگوهای رفتاری و ارتباطی شهروندان پرداخته است. در واقع مطالعه شهرنشینی به بررسی فرایند محتوایی ساخت زندگی ساکنان شهر می پردازد. بخشی از این محتوا مربوط به حوزه ساخت نظام اجتماعی شهر است که اثرات شهرنشینی را بر نهادها، ساخت ها، و روابط اجتماعی مورد بررسی قرار می دهد.» (ربانی،1385: 10-9)  با توجه به اینکه  وجود تقسیم کار وگسترش مشاغل تخصصی در شهرها گسترش پیدا کرده است، و از سوی دیگر سازمان اجتماعی که زیربنای اساسی مشاغل متنوع و طبقات اجتماعی است. در شهرها توسعه یافته اند و بر این اساس ارتباطات اجتماعی و انسانی متنوع و تخصصی برای هر قشر اجتماعی بوجود آمده است. همچنین برقراری و تأثیرگذاری وسایل ارتباطی، موسسأت خدماتی، یک نظام تجاری، و وجود یک فن آوری عقلانی بر زندگی و ساختار شهر اثر گذاشته است، در این مقاله سعی بر این داریم که نقش پیامدها و کارکردهای اثرات شهرنشینی را بر روابط انسانی و اجتماعی بررسی کنیم، که چه می باشد؟

درباره شهرسازی

شهرسازی علمی است که به بررسی همه ی تحولات اجتماعی،اقتصادی، سیاسی و کالبدی یک شهر می پردازد.
و تلاش می کند که روابط موجود در یک شهررا در قالب نظامی هماهنگ، مدیریت و سازمان دهی کند.متخصص شهرسازی نیز کسی است که با مطالعه و بررسی روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم در شهر، برنامه ایبسامان و مطبوع برای یک شهر ارایه دهد. برنامه ای که تصویرگر سیمای شهر در آیندهاست.شهرسازی یعنی مطالعه طرح ریزی و توسعه شهرها بادرنظرگرفتن احتیاجات اجتماعی واقتصادی باتوجه به حداقل رساندن مشکلات شهری وپاسخ گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری.شهرسازی یک کارگروهی و یک کوشش دسته جمعی باشرکت متخصصین علومی است که به نحوی در زمینه مسائل شهری می توانند به مطالعه بپردازندو درجهت بهبود، توسعه وبه طورکلی وضع آینده آنهابه تعیین برنامه مبادرت کنند.در واقع ، « شهر سازی » را می توان جزو فعالیت ها و علومی به شمار آورد که با زندگی روزمره و لحظه ای انسان ها ارتباط دارد و آثار آن در نحوه « سکونت» و « کار و فعالیت » و « گذراندن اوقات فراغت » شهروندان ملموس و آشکار است.
از این روست که « شهرسازی » را می توان دانشی تلقی کرد که تلاش دارد رابطه ای متعادل بین « انسان » ، « فعالیت » و « فضا – مکان » ایجاد نماید . تحقق این تلاش ، بدون « برنامه ریزی » میسر نیست .
بر همین مبنا ، همان طور که در برنامه ریزی ، ابعاد مختلف زندگی و جوامع انسانی با بهره گیری از دستاوردهای علومی چون اقتصاد ، جامعه شناسی ، مردم شناسی ، بوم شناسی ، اقلیم شناسی و . . . مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد ، در شهرسازی ، نیز تمامی این ابعاد ، باید مد نظر قرار داده شود تا با شناسایی و تحلیل واقعیت های موجود ، تمهیدات ایجاد بستر مناسب زندگی برای ساکنان شهرها فراهم آید .ما واقعیتی بیرونی تحت عنوان شهرسازی نداریم،
یعنی؛ هیچ دستگاه، واحدیا نهاد اجتماعی توان طراحی و ساخت پدیده ای به بزرگی شهر را ندارد. بنابراین کلمهی شهرسازی از نظر مفهومی، معنا ندارد! و ما معادل آن را نیز در زبان های خارجینداریم و به جای آن از عنوان های برنامه ریزی شهری و طراحی شهری استفاده می کنیم. چرا که شهر را می توان برنامه ریزی یا بخش هایی از آن را طراحی کرد. یعنی، مدلفیزیکی آن را ایجاد کرد.
اما کسی نمی تواند مسئولیت ساخت پدیده ی پیچیده ای مثل شهر را بر عهده بگیرد. به همین دلیل عنوان شهرسازی درست نیست و در شورای عالی برنامهریزی وزارت علوم نیز نام این رشته برنامه ریزی شهری و منطقه ای است. در شهرسازی و برنامه ریزی شهری هفت محور اصلی وجود دارد :
-برنامه ریزی شهری
-برنامه­ریزی منطقه­ای و ناحیه­ای
-برنامه ریزی حمل ونقل­
-برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی
-برنامه ریزی شبکه های زیرساختی
-برنامه ریزی محیط زیست
-طراحی شهری
شهرسازی در کتب لاتین به مفاهیم مختلفی تعریف شده است از جمله فن و مهارت ساخت شهر، تهیه نقشه شهر، تدبیر کردن در امور شهر و ساخت محیط شهر می‌باشد همچنین شهرسازی به عنوان طرح آگاهانه کالبدی است.
کبیل شهرسازی را دانش سامان دادن کاربری زمین، تامین محل ساختمانها و مسیر جاده‌های ارتباطی با حداکثر عملی بودن و راحتی و دسترسی تعریف کرده است. لینچ : شهرسازی را توزیع نظام کلی فضایی فعالیتها و عناصر در یک منطقه یا زمین دانسته است. چیپین : انجام تلاش منظم و سیستماتیک در جهت پیش بینی گرایشهای اجتماعی و اقتصادی یک جامعه و هماهنگ کردن محیط فیزیکی با ‌آنرا شهرسازی بحساب آورده است. همچنین وی در تعریفی دیگر شهرسازی را چیزی جز انجام کاربری زمین ندانسته است» برخی دیگر از صاحب نظران، شهرسازی را نوعی برنامه‌ریزی فیزیکی دانسته‌اند که جهت ارائه طرح و برنامه ریزی فیزیکی آینده، نگرش به حال و گذشته نیز لازم است و در تمام زمینه‌ها فرآیند حال و گذشته باید نگریسته شود. هر برنامه‌ریزی چون آینده مورد نظری را در پیش دارد پس باید هدف مشخصی را نیز دنبال کند و راهها و گامهای رسیدن به اهداف آینده باید مدنظر قرار گیرد. بطور کلی دانش شهرسازی و بقولی دیگر هنر شهرسازی که در واقع آنرا می‌توان تلفیقی از علم و هنر دانست به دو قسمت تقسیم می‌شود. قسمت اول تحت عنوان برنامه‌ریزی شهری و بخش دوم تحت عنوان طراحی شهری است. بدین صورت که هر دو بخش لازم و ملزوم یکدیگر بوده و تقدم و تاخر آنها باید رعایت شود. انجام و ارائه هرگونه طرح فیزیکی یا طرح شهری باید پس از مرحله برنامه‌ریزی شهری انجام شود و بدون برنامه‌ریزی در خصوص شهر امکان طراحی وجود ندارد.
از آنجا که شهرسازی بطور مستقل وجود ندارد با پیوند و ارتباط دادن با علوم پیرامونی امکان فعالیت می‌یابد، شهرسازی در رده علوم میان رشته‌ای تعریف شده است.

تاریخچه شهرسازی

نخستین شهرساز ویا نخستین کسی که به بیان اصولی درزمینه شهرسازی پرداخت، شخصی بنام « هیپوداموس» بود که درحدود سال 480 قبل ازمیلاد می زیست این شخص اصولی را برای شهرسازی زمان خود بیان نمود که منطقی وعلمی بود .اصول پیشنهادی این شخص، شهرسازی را بیشتر ازلحاظ تأمین آسایش ساکنین آن وازنظر تهیه احتیاجات روزمره به نحوی ساده مورد توجه قرارداده است . او معتقد است که شهر، بایستی ازمحله هایی تشکیل شود وساکنین هرمحله بتوانند مایحتاج خود راازبازارهای نزدیک خود فراهم سازند.

بااین همه دامنه پیدایش تحولات امروزی دانش شهرسازی ، به قرن نوزدهم میلادی می رسد. دراثر رونق وتوسعه صنعت ومشکلات ناشی ازآن وبدنبال تأسیس مراکز تخصصی وعلمی ودانشگاهی درزمینه مسائل شهرسازی ،گامهای اساسی درحل مسائل شهری  برداشته شد ونظریات مختلفی دراین زمینه عنوان گردید.